Jak optymalnie dobrać balast nurkowy?
Kompletowanie sprzętu nurkowego to długi proces, który ewoluuje wraz z doświadczeniem nurka i ze środowiskiem, w których nurkujemy. Jednym z elementów sprzętu, które dobierane są na samym końcu jest balast nurkowy. Balast nie jest sprzętem najważniejszym, jak nurkowe ABC, czy własne automaty, ale bagatelizowanie jego ważności, a raczej jego odpowiedniego doboru i rozłożenia, nie jest jednak najlepszym pomysłem.
Dlaczego balast jest taki ważny?
Temat może wydawać się skomplikowany i często jest traktowany „na odczepnego”. Prawda jest niestety taka, że dobór odpowiedniej ilości balastu jest jednym z najważniejszych aspektów przygotowania do nurkowania. Wpływa bezpośrednio na bezpieczeństwo, komfort i zużycie powietrza. Zbyt duża ilość balastu utrudnia pływanie, zwiększa wysiłek, bardzo obniża Twoje bezpieczeństwo pod wodą, natomiast zbyt mała może uniemożliwić zanurzenie.
Co do ilości niezbędnego obciążenia przyjmuje się bardzo wstępnie ok. ilość 1 kg balastu, na każde 10 kg naszej wagi. Nie dajmy się jednak zwieść podręcznikowym zasadom – jeśli chcemy uzyskać optymalną pływalność pod wodą określając wagę balastu musimy brać również pod uwagę skafander, w którym nurkujemy, czy wagę pozostałego sprzętu jaki ze sobą zabieramy.
Ilości potrzebnego balastu nie da się ustalić raz na zawsze.
Zależy od wielu czynników, dlatego za każdym razem musisz sprawdzić:
- skafander
To chyba najważniejszy element. W skafandrze suchym zwykle potrzebujesz więcej balastu niż w mokrym (piance), a w zależności od grubości i rodzaju skafandra mokrego, również ilość balastu będzie się różnić. W przypadku bardzo cienkich skafandrów typu lycra lub neopren 1-2 mm może okazać się że balast nurkowy wcale nie jest potrzebny. - słona czy słodka woda
W słonej wodzie potrzebujesz więcej balastu, ponieważ jest gęstsza. Niestety tu też nie jest prosto – słona woda nie wszędzie jest „tak samo słona”. W morzu czerwonym jest znacznie większe zasolenie niż w Bałtyku lub oceanie. - butla
Kluczowe znaczenie ma rodzaj materiału, z jakiego wykonana jest butla – aluminium czy stal. Ta pierwsza na brzegu waży zwykle więcej, ale ma większa wyporność w wodzie niż stalowa. W związku z tym zwykle trzeba brać więcej balastu jeśli korzystamy z butli aluminiowych, które pod koniec nurkowania przeważnie mają dodatnią wyporność. Butle stalowe też różnią się między sobą masą własną, więc można traktować je jako element systemu balastowego. Musimy również pamiętać, że pełna butla jest cięższa niż pusta, więc potrzebujesz więcej balastu niż by to się wydawało na początku nurkowania. Chcemy zostać pod wodą również pod koniec nurkowania, a nie tylko w jego pierwszej części 😊 - dodatkowy sprzęt
Latarka, nóż, dodatkowe akcesoria – wszystko to wpływa na Twoją pływalność. Nie traktujemy tego jako stałego elementu wyposażenia i nie bierzemy tego pod uwagę podczas samego wyważania. Musimy jednak pamiętać o tym, że ten sprzęt będzie zmieniał nasze wyważenie/pływalność w trakcie nurkowania. - budowa ciała
To też ma znaczenie! Osoby o większej masie ciała zazwyczaj potrzebują więcej balastu. Ilość i proporcja tkanki mięśniowej do tkanki tłuszczowej ma spore znaczenie.
Procedura Wyważania: Klucz do Sukcesu
Prawidłowe wyważenie to proces, który należy przeprowadzać za każdym razem, gdy zmieniamy konfigurację sprzętu lub warunki nurkowania. Poniżej przedstawiono procedurę wyważania, zgodną z wytycznymi większości organizacji nurkowych:
- Przygotowanie
Załóż cały sprzęt nurkowy, w tym najlepiej prawie pustą butlę (50-70 bar) i skafander (jeśli go używasz). Jeśli masz do dyspozycji tylko pełną butle, nadal można sobie z tym poradzić. Wykonaj wszystkie kroki poniżej, ale pamiętaj, żeby wziąć poprawkę na ciężar gazu w butli (ok. 1,5-2 kg), które trzeba dodać na ubytek gazu. - Pływalność na powierzchni
Znajdź głębokość, na której możesz swobodnie pływać na powierzchni trzymając głowę nad wodą. - Test pływalności
Wypuść całkowicie powietrze z BCD i zrób głęboki wdech mając automat w ustach. Powinieneś/powinnaś unosić się mając powierzchnię wody na poziomie oczu.
Jeśli w tym momencie masz głowę zanurzoną to znaczy, że masz za dużo balastu. Trzeba skorygować balast nurkowy i pozbyć się paru kilogramów. Jeśli wystaje Ci głowa ponad powierzchnię wody oznacza to, że masz za mało balastu. Trzeba go trochę dodać. - Zanurzenie
Zrób wydech. Powinieneś/powinnaś swobodnie zanurzyć się do pozycji pionowej w wodzie. To zweryfikuje czy Twoje wyważenie jest prawidłowe. - Kontrola na 5 metrach
Po osiągnięciu głębokości 5 metrów, wypuść powietrze z kamizelki i weź głęboki oddech. Powinieneś/powinnaś stabilnie wisieć w wodzie, nie opadając i nie unosząc się. To działa tylko gdy rzeczywiście butla jest już praktycznie pusta (ok. 50-70 bar). Jeśli opadasz, dodaj balastu. Jeśli się unosisz, odejmij balastu.
Powtórzenie: Powtórz procedurę, aż osiągniesz neutralną pływalność na głębokości 5 metrów.
Kilka dodatkowych wskazówek
- Rób notatki
Zapisuj ilość balastu, jakiej używasz w różnych konfiguracjach i warunkach. Korzystaj w pełni z logbooka – to jedna z jego ważniejszych funkcji. To ułatwi Ci dobranie balastu przy kolejnych nurkowaniach. - Konsultuj się
Jeśli masz wątpliwości, skonsultuj się z instruktorem nurkowania. Jeśli potrzebujesz pomocy, to zastanów się nad wzięciem udziału w warsztatach pozwalających w praktyce uzyskać dobre wyważenie i trym pod wodą. - Ćwicz
Wyważanie to umiejętność, którą trzeba wyćwiczyć. Im więcej nurkujesz, tym lepiej będziesz to robić.
Dobór typu balastu nurkowego do Twoich potrzeb
Balast należy do sprzętu, który podobnie jak noże, lubi się gubić pod wodą. Kupując tradycyjny ołów na pasie, trzeba się liczyć z tym, że po jakimś czasie gdzieś zniknie. Balast dobieramy zawsze pod konfigurację jakiej używamy. W zależności czy nurkujemy na skrzydle, jackecie tradycyjnym, czy ze zintegrowanym balastem obciążenie, jego rodzaj i kształt jest nam dyktowany wedle takiej właśnie specyfiki. Zdecydowanie polecamy korzystanie ze integrowanych systemów balastowych, które są praktycznie w każdym współczesnym BCD – niezależnie czy to skrzydło czy Jacket. Dobrze jest dopasować kształt i wielkość sztabek balastowych do wielkości/proporcji kieszeni balastowych w naszym sprzęcie. Dosyć uniwersalnym rozwiązaniem są woreczki ze śrutem ołowianym, które dopasowują się do dowolnego kształtu. Korzystanie z odlanych sztabek z kolei pozwala na bardziej efektywne wykorzystanie kieszeni, co pozwala na włożenie o co najmniej 50% więcej balastu niż przewiduje to producent.
Mamy nadzieję, że ten wpis był dla Ciebie pomocny! Pamiętaj, dobre wyważenie to podstawa bezpiecznego i przyjemnego nurkowania. Powodzenia pod wodą!
porady
